title
به گزارش Alamolhoda.com، آیتالله علمالهدی در هشتمین جلسه تفسیر قرآن کریم در ماه مبارک رمضان سال 1400 که به تفسیر آیات سوره مبارکه ابراهیم اختصاص دارد، به تفسیر چهارمین آیه سوره مبارکه ابراهیم پرداخت و اظهار کرد: خداوند در این آیه میفرمایند «وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِۦ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ ۖ فَیُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ وَیَهْدِى مَن یَشَآءُ ۚ وَهُوَ ٱلْعَزِیزُ ٱلْحَکِیمُ»، ذات مقدس پروردگار در این آیه شریفه حوزه و محدودیت رسالت انبیاء و پیامبران را مشخص میکند و همینطور نتیجه و رسالت آنان را بیان میکند.
ایشان ادامه داد: نکتهای که در این آیه وجود دارد این است که خداوند میفرماید «هر پیغمبری را که ما مبعوث کردیم، آن را به زبان قومش رسالت دادیم»، اجرای رسالت پیامبر باید با زبان قومش باشد؛ مقصود از زبان قوم، لغت است یعنی حضرت موسی (علیهالسلام) با لغت قومش که عبری است و پیامبر اسلام با زبان قومش که عربی است، رسالتشان را برای قومشان اجرا کنند.
اجرای رسالت به زبان قوم
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با بیان اینکه در بیان تفسیر ضمیر «قَوْمِهِ»، تفاسیر زیادی وجود که یکی از آنان به خود پیامبر برمیگردد، خاطرنشان کرد: مسئله وحی و رسالت باهم متفاوت است و بر اساس روایتی از امام صادق (علیهالسلام) که در جلسات گذشته مطرح شد، تمام کتب آسمانی به زبان عربی نازل میشدند که در انبیاء و اجرای رسالتشان به زبان قومشان میشنیدند که این امر مربوط به نزول وحی است؛ «وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ» یعنی رسالت انبیاء با زبان قومشان بوده است که در ادامه میفرماید «لِیُبَیِّنَ لَهُمْ» یعنی اگر انبیاء بخواهند رسالتشان را برای مردم اجرا کنند، باید به زبان مردم باشد.
ایشان تصریح کرد: در اینجا به نکتهای برمیخوریم که پیغمبران وقتی مبعوث میشدند، گاهی اوقات حوزه رسالتشان فقط قومشان بوده اما حوزه رسالت بسیاری از پیامبران اولوالعزم فقط قوم خودشان نبوده بلکه مبعوث شدند برای تمام جهان، همانند پیامبر اکرم (صلیالله علیه و آله وسلم)، از این رو اینکه خداوند میفرماید «وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ» شاید مقصودش فقط زبان قوم پیامبر نباشد؛ در اینجا خداوند میخواست بیان کند که رسالت پیامبران و ابلاغ به قومشان یک جریان بسیار معمولی و محاوره بوده است.
آیتالله علمالهدی بیان کرد: پیامبران بسیار ساده با مردم صحبت میکردند و رسالتشان را بیان میکردند، اینگونه نبوده که پیامبر با یک سبک خارقالعادهای بخواهد رسالتش را اجرا کند، همه پیامبران با مردم محشور بودند و بر حسب حشری که با مردم داشتند، با آنان صحبت میکردند، هیچ وقت با زبان پیچیده با مردم صحبت نمیکردند و به همین جهت خداوند متعال در آیه ۹۷ سوره مریم میفرماید «فَإِنَّمَا یَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِکَ» ما این رسالت و قرآن را به زبان تو آسان کردیم، یعنی قرآنی که این مفاهیم و محتوا را دارد، وقتی مردم با زبان پیغمبر میشنوند برایشان آسان است.
ایشان افزود: وجود مقدس پیغمبر اکرم (صلواتالله علیه) با زبانی خیلی ساده و محاوره، رسالت خودشان را در قبال مردم اجرا میکردند، سادهترین مردم حرف پیامبر را فهمیدند پس هدف از آیه «وَمَآ أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ» سادهگویی پیغمبر برای مردم است.
پیامبران تنها مسؤول ابلاغ رسالت هستند
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه در واقع این آیه در بیان محدودیت مسؤولیت پیامبر در اجرای رسالت است، تصریح کرد: باید این را بدانیم که همه رسالت به پیغمبر واگذار نشده است، حوزه رسالت انبیاء یک حوزه محدود است و آنان باید به مردم این رسالت را ابلاغ کنند، انبیاء غیر از بیان و ابلاغ، هیچ نقش دیگری ندارند و غیر از این نیز هیچ مسؤولیتی ندارند؛ در قرآن بارها تکرار شده که حوزه پیامبری پیغمبر را فقط به ابلاغ، تذکر و انزار محدود کرده است، «لِیُبَیِّنَ لَهُمْ»، بیان حوزه محدودیت انبیاء است.
ایشان یادآور شد: خداوند است که مردم را هدایت و آنان را متحول میکند، خداوند بشر را به خود وصل میکند، آن چیزی که در ارتباط با خدا مهم است، فقط اعمال و عبادات روزمره ما نیست؛ بشر با خداوند دو نوع ارتباط دارد، ارتباط قلبی با خدا که ما از طریق دل با خدا ارتباط برقرار میکنیم، خداوند تفکر و تخیلی نیست بلکه خداوند حسی است، خداوند در قلب ما خانه دارد؛ این رابطه باطنی را خداوند باید برقرار بکند و وظیفه پیغمبر نیست.عقل و اندیشه از طریق فطرت به خدا متصل میشود
آیتالله علمالهدی افزود: ذات مقدس پروردگار در درون انسانها فطرتی قرار داده است که وقتی این فطرت انسانی با کلام پیغمبر برخورد میکرد ، به خدا وصل میشد که این کار خود پروردگار است، عقل و اندیشه ما از طریق فطرت به خدا متصل میشود که همه عشقها و محبتهای به پروردگار، از اینجا آغاز میشود.
ایشان با بیان اینکه محدوده رسالت انبیاء آدمسازی و انسانسازی نیست، گفت: پیامبران دو وظیفه «ابلاغ کلام خدا» و «الگوسازی برای انسانهاست» که با اعمال و رفتار خویش برای دیگران الگوسازی میکردند از این رو، خداوند متعال میفرماید «فَیُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ وَیَهْدِى مَن یَشَآءُ» خداوند هر کسی را که بخواهد گمراه میکند و هر کسی را که بخواهد هدایت میکند.
امام جمعه مشهد مقدس به خصوصیت «فَیُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ وَیَهْدِى مَن یَشَآءُ» اشاره و خاطرنشان کرد: یک وقتی پیغمبر، خدا را برای مردم بیان میکند و روشنسازی میکند و مردم میپذیرند اما زمانی هست که پیغمبر ابلاغ را انجام میدهد اما مردم نمیپذیرند که این از سر عناد و لجاجت بوده است، خداوند اینان را گمراه میکند «فَیُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ» که در این جمله چند نکته وجود دارد.
چرا خداوند برخی را گمراه میکند؟
ایشان ادامه داد: خداوند همین انسان را رها کند، گمراه میشود اما باز مطرح میشود که حالا خدا انسان کافر را گمراه میکند چرا در آخرت او را بازخواست میکند؟ اینجا بیان میشود که این اضلال، اضلال مجازاتی است زیرا خداوند در ابتدا همه را هدایت میکند، این مجازات به این خاطر است که خود آنان این گمراهی را خواستند، به پیغمبر ایمان نیاورند و خداوند نیز آنان را به حال خودشان رها کرد.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با طرح این سؤال که چرا خداوند «فَیُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ» را در ابتدا و قبل از «وَیَهْدِى مَن یَشَآءُ» آورده است، افزود: خدا در آیه اول عزیز و حمید را معرفی کرده است، یعنی شکست ناپذیر است و خداوند وقتی دید که کفار جلوی پیامبر ایستادند و نافرمانی کردند، خداوند شکست نخورد بلکه آنان را گمراه کرد؛ در انتها بیان میشود «وَهُوَ ٱلْعَزِیزُ ٱلْحَکِیمُ» یعنی خداوند هم در اضلالش و هم در هدایتش حکمت است و البته عدهای مفسران نیز بیان میکنند که خداوند در این آیه بیان میکند «هر کسی که خودش بخواهد خدا او را گمراه میکند و هر کسی که خودش بخواهد خداوند او را هدایت میکند».